oudwwijk
Digitaal erfgoed

Iessteulkes

“Noo gao we ok al zo weer nao den uutgaonden dag hen,” zae mooder op ne aovond veur in jannewari, dat ze allemaole bi’j mekare in de kökkene zatten: vader, mooder, grootmooder, breur Jan, en de tweelinge, Knelis en Willem.
“Ik hebbe teminsen vandage a; spraon zeen vleegen,” zae Jan.
“Nou”, zae vader;
“De wind is an den aovend nao ‘t hoge hen elopene; der kon nog wal is luk vorst willen kommen,”
En grootmooder zae:“‘t Spraekwoard zeg neet veur nummendalle;
As de dagen begint te lengene, dan begint de nachte te strengene.
”Doo vader effen later ne emmer water eput hadde zei e: “‘t Vrus al.
De grond reppersket al en ‘t grös is stief.
”Doo Knelis en Willem dat eheurd hadden, stonnen ze daluk op van eure steulkes bi’j ‘t warme vuur en leepen nao buten.
Ze wollen geerne hebben, da ‘t begon te vreezene.
Jao, buten kwam eur ne gritse wind temeute,
En, jao, de grond was al ‘n betjen hard.
Grootmoder dee de deure los en reep: “Allo jonges; nao binnen!
Wat doo ‘j daor toch buten in de koldigheid?
Kom.”Knelis en Willem gengen met grootmooder weer nao binnen.
“Zol der noo ies willen kommen, vader?”vroog Knelis.
“Verlangt er maor neet zo hard nao,”zae grootmooder.
Ne rizzelinge trok eur ovver de rugge hen.
De tweelinge gengen weer ni’j mekare op eure kleine steulkes kort bi’j vuur zitten en luusterden stillekes nao alles, wat de anderen zaen.
Ze hadden ‘t ovver vorst en snee.
Grootmooder vertelden ook nog ne heleboele van olderwetse winters, dee ze vrogger al is belaefd hadde.
“An zonne bittere kelde is neet völle aardigheid an,”zae mooder.
Vader gaf eur geliek. Hee ston op, umme ‘t wark op de daele af te doone.
In ‘t bedde kropen de tweelinge heel kort bi’j mekare en prömmelden zachtjes ovver ‘t ies, dat ze hopten te kriegene.
“Wat zal der dan ‘t slat ne mooie bane kommen,” zae Willem.
“Jao,” zae Knelis; “dat steet noo joo haoste helemaole blank.
”En ‘t is fijn kort bi’j huus.”“Jao; wi’j könt er in ne wip kommen.”
‘t Wark op de daele was eentieds afedaone.
Vader en Jan kwammen weer in de kökkene, gengen efkes bi’j vuur zitten umme zich de veute te warmene en schikten daorop met mooder en grootmooder an taofele.
Knelis en Willem heelen zich stille. Ze heurden, dat nedeluk de telders weer afewaskene wiern.
Mooder sloog de taofele op en zat ze veur de zied. vader trok den klokkenpunder op.
Nog effen later blees mooder de lampe uut. Noo was ‘t opins helemaole duuster in de kökkene.
Allene bi’j den heerd scheen nog ietskes lech op van ‘t vuur, dat vader onderescheerd hadde.
En kiekm deur ‘t raam bovven de deure schenen de steernen.
“Moi’j de steernen is zeen fikkern,”fluusterden Knelis.
“Da’s ‘n good teken,” zae Willem.
“Jao; dan vrus ‘t hard,”zae Knelis.
Ze wiern dommelig, deen de ogen too en wazzen eentieds weg.
Den langen nacht vloog veurbi’j .

Doo den andern morgen de tweelinge de ogen opslogen, was in de kökkene de lampe nog an.
Mooder was bi’j vuur bezig balkenbri’j te braone;
Vader sneed brood af.
“Hef ‘t vannach evraorne, vader?” vroog Willem.
“Wat? Bu’j noo al wakker, jonges?” vroog mooder.
“Hef ‘t vannach evraorne, mooder?” vroog noo Knelis.
“Ik zol nog maor ne pooze slaopen, jongens,” zae mooder.
“Dat köwe toch neet,” zae Willem.
“Noja; blief dan maor stille liggen,’ zae vader noo:
“‘t is veur owleu nog te vrog umme op te staone.”
“Noo wete wi’j nog neet, of ‘t evraorne hef,” fluusterden Knelis.
“Nee,” zae Willem. “Straks onder ‘t antrekken zal ‘t uns grootmooder wal zeggen.”
Effen later vroog e hardop: “Magge wi’j noo opstaon?”
En Knelis vroog ok: “Magge wi’j der astebleef uut?”
Ze mosten nog ‘n hortjen geduld hebben.
Endeluk was grootmooder zo veer, dat ze de jonges helpen kon.
Ze vroogen dadeluk of ‘t evraorne hadde.
“Jao,” zae grootmooder met ne zucht; “‘t hef vannach hard evraorne.”
“Ha! fijn! reep Knelis uut.
En Willem begon te trempelene van plezeer.
Maor dat was grootmooder neet nao den zin en ze kregen der beide ene achterveur.
“Mo’j daor noo zo bli’j met wezzen?’ bromden ze.
“Foi; schaamt ow!”
De tweelinge wazzen toch rech bli’j en doo ze klaor wazzen leepen ze daluk nao buuten.
Jao, jao; ‘t hadde duftig evraorne.
De grond was zo hard as ne steen en der zat giezel an de beume.
Op den graven bi’j de schoppe was ies. De jonges gooiden der met roezen op.
Der sprongen hanen in ‘t ies, maor ‘t was al zo dikke, dat ze de roezen der neet deur hen konnen smieten.
Mieken, het zwarte hundeken, was met de jonges met elopene en snuffelden noo an de andere kante van den graven luk rond in ‘t stroekgewas.
“Kom hier, Mieken,” lokten Knelis.
“Mieken, Mieken! Kom jonge!”reep Willem.
“Zol e der ovver waogen?” vroog Knelis.
“Zol ‘t ies um lien?” vroog Willem.
De jonges lokten nog harder.
En Mieken stak de kop op, kwispelden met zien stärtken.
“Kom dan, beste hundeken,” zae Willem.
“Hier, Mieken,” zae Knelis en wees nao ‘n weulengat;
“Zoek, Mieken wol wat geerne kommen.
Veurzichtig zat e de veurpeute op ‘t ies en ….. kiek, kiek, kiek! daor kwam e anvoddeken.
Het ies leed em al.
Hei! daor schampten e uut en zol e haoste vallene wezzen.
Het leek grappig en Knelis en Willem mosten der beide hardop umme lachen.
Maor Mieken kwam good ovver ‘t ies hen.
“Het ies lidt um good,” zae Knelis.
“Zol ‘t uns ok lien?” vroog Willem.
“Dan köwe hendig probeern,’ zae Knelis.
Ze probeerden ‘t beide en kregen ieders ne natten voot.
Doo ze der ne pooze later met in huus kwammen, gaf grootmooder eur wat te brommen en mosten ze wat dreugs an de veute trekken.
De vorst heel an.
‘n Paar dage later kon den zwaorsten keerl wal ovver ‘t ies hen lopen, zonder dat ‘t kraakten.
Knelis en Willem hadden op ‘t slat al heel wat afeslierd.
“I’j mosten iessteulkes hebben,” zae eurn groten breur Jan op ne keere. “Iessteulkes?” vroog Knelis.
“Wat bunt dat?” vroog Willem.
“Dat bunt kleine sleekes,’ zae Jan. “Sleekes?” vroog Knelis. “Jao,” zae Jan, ën dan köj ow met praggen eigens veuruut laoten gaon.”
“Praggen?” vroog Willem.
Noo de vorst inevallene was, hadde Jan neet bezunder völle wark te doone. Hee hadde tied genog, umme de jonges ieders ne iesstool in mekare te timmerne.
Vader heelp der ok nog luk an.
Ne goeien halven dag genk der met hen.
Maor doo hadden de jonges ieders ok ‘n fijn iessteulken met twee praggen. Jan leern eur op ‘t slat ok nog hoo ze der met an mosten.
Jonge jonge! wat genk dat fijn! Maor ;t was eerste nog neet zo heel gemakkeluk.
A’j maor good an de gange wazzen, dan geng ‘t hendig.
Maor dan ko’j soms haoste weer gin stuur hollen.
At Knelis en Willen ‘s morgens ‘t aeten op hadden, gengen ze daluk met eure iessteulkes nao ‘t slat.
‘s Meddags mos grootmooder eur roopen umme te kommen aeten.
En nao ‘t aeten gengen ze weer töt an den donkern.
“Of ze op ‘t ies neet kold wieren”; vroog grootmooder.
“Nee”, zaen de jonges. van kelde hadden ze helemaole gin last.
En ‘s aovonds zatten ze ok jo weer bi’j warme vuur.
En ‘s nachts laggen ze in ‘t warme bedde.
‘t Was allemaole best in odder, meer as best.

Mieken leep vake met de jonges met nao ‘t slat en gengelden eur nao, at zee op eure iessteulkes hen en weer gleen.
Ze gengen ok wal is deur ‘t rit hen, wieterop nao de andere slae.
Maor ze pasten good op, dat ze daor neet kort bi’j de baeke kwammen, want daor zatten windgaetere.
Vader hadde der eur veur ewaarschouwd.
Het loog der neet umme!
In dee windgaetere ko’j zo wegscheeten en dan kwam i’j onder in ‘t water bi’j den leluken bollebak terechte.
Knelis en Willem zorgden der veure, dat ze ‘n heel ende ni’j de wintgaetere vandan bleven.
Ze stuurden altied gauw genog weerumme.
A’j met ‘n iesstuulken draeien wollen, dan most i’j maor met ene pragge stoten.
Ha’j ‘t eenmaol in de vat, dan geng ‘t hendig genog.
I’j konnen met de iessteulkes ok remmen.
Dan most i’j de praggen veur ow, onder ‘t veurnste plänksken in ‘t ies zetten.
Krrrrst! geng ‘t dan. Der kwam ne witte strepe deur ‘t ies hen. Krrrst!
I’j stonnen stille.
De jonges kregen hoo langer hoo meer skik met eure iessteulkes.
Iedern dag bedachten ze der zich weer wat ni’js met.
“A’we der Mieken is veurspanden, zae Knelis op ne keere; “dat zol ok mooi gaon.”
“Jao,” zae Willem; “dat wi’we is doon.”
‘t Genk mi’j an. “Heb i’j nog touw bi’j ow?” vroog Knelis, dee zien eigen tasken naoveulden.
Nee, Willem hadde ok niks. Der zat niks anders op, dan dat ze efkes nao huus hen gengen um touw te halene.
Eerste vroogen ze der vader umme, maor den hadde neet wat.
Maor jan hadde gelukkig genog.
Ze kregen ‘n paar mooie enden.
Doo weerumme dao ‘t slat. Mieken leep hard met.
Maor doo de jonges um op ‘t ies ‘n touw umme den hals deen, wol e der eur vandeur gaon. gelukkig heelen ze um nog net bi’jtieds vaste.
Eerste mos Mieken veur Knelis zien steulken.
‘t Genk aardig good. En doo e Willem zien steulken mos trekken geng ‘t nog baeter.
“Hee krig der eigens ok skik in,” zae Willem.
“Jao,” zae Knelis.
“Noo hebbe ikke ‘t makkeluk,” zae Willem; “ik hoove de praggen neet te gebroekene, as allenig luk umme te stuurne.”
Mieken leep joo langer hoo harder.
Knelis weerden zich wat e kon met de praggen, umme met zien iessteulken dat van Willem an te blievene.
Hee kon ‘t endeluke neet meer redden.
“Ik kom ow met mien peerd veur, Knelis,” zae Willem.
Met had e ‘t ezeg, doo Mieken uutglee en dale rolden.
Knelis en Willen lachten beide.
“Wi’j mot unze peerd laoten scharpen,” zae Knelis.
“Jao,” zae Willem.
Mieken ston weer ovverende en wol wieter.
“Huu! huu!, peerd!
Stao stille Mieken.”De hond luusterden.
“Zeg Knelis, weet i’j wa’we doot?” “Ja; wat dan?” vroog Knelis.
“Wi’j spant Mieken veur beide iessteulkes tegelieke,” zae Willem.
“Hoo wi’j dat doon?”
“Da’s makkeluk genog; wi’j bindt ow steulken weer an ‘t miene vaste.”
“Jao kom; dat doo’we.”
De jonges hadden ‘t gauw veur mekare.
Zeezo. “Jo!” reepen Willem en Knelis tegelieke.
Mieken trok, maor kon neet wieter kommen.
“Hee kan uns neet lostrekken,” zae Willem.
“Wi’j mot em eerste met unzen praggen an de gange helpen,” zae Knelis. Dat deen ze en doo genk ‘t as ‘n döpken.
Jonge, wat genk dat.
Mieken kreeg der ok hoo langer hoo meer plezeer in en begon al harder en harder te lopene.
En de beide iessteulkes gleen um as ‘t zowatdoch achternao. maor Mieken mos ok hard an ‘t lopen blieven, want as e is efkes luk langzamer leep, dan slierden um ‘t ene iessteulken veur de achterpeute.
Toe maor; lopen! lopen!
Waor ‘t ies luk hobbelig was, gromden de iessteulkes der ovverhen!
Knelis en Willem schreewuden en gierden van plezeer.
Wat ‘n fijn spil!
Mieken wier fenaol wild.
Hee leep en hee blökten onder ‘t lopen.
“De bane is hier te kort; wi’j komt te gauw an ‘t ende,” zae Knelis. Ze deen ‘t. Mieken kwam duftig in de hette.
“Neet te veer!” reep Knelis. “denkt an de windgaetere!”“Huu! reep Willem. “Huu, peerd! Huu Mieken!”
Maor of Mieken neet wol heurn, of dat e zich eigens neet meer teggen kon hollen, wee zal dat zeggen. I
n ieder geval giwden e wieter.
Ojee; de windgaetere!
Beide jonges slogen alarm.
Hadden ze maor uut de iessteulkes können kommen, maor dat genk neet in zonne vaart.
Met Mieken wazzen gin wieze dinge meer te doone.
Willem remden met de praggen, wat e maor kon.
Knelis , den ‘t neet zo gauw kon, bomsden veur um an. het touw, waor Mieken an vaste zat, knapten deur.
Daordeur kreeg e ne schötte en rolden ‘m maol of wat ovverkop.. plomp! in ne windkolk.
Knelis en Willem slierden met eure iessteulkes nog ‘n ende deur.
Ze remden, wat ze konnen! Vlak bi’j ‘t water kwammen ze tot stilstand! Beide wazzen ze zo wit as kriet.
Het ies kraakten al. Ze wosten eigens neet, hoo ze zo gauw met eure steulkes weer trugge kommene wazzen.
He. Dat was nog net good egaone.
Knelis en Willem keken mekare an, beide met grote, ängstige ogen.
Maor ze wazzen der joo gelukkig good afekommene.
Bojao. ‘t Was good egaone; net op ‘t nipperken.
En opins begonnen ze beide hardop te lachene.
Waor was Mieken.
De jonges hadden genog met zichzelf te doone had en wosten van Mieken wieter niks af, dan dat e ‘t windgat ineplompt was.
Zol e der nog in zitten?
De jonges keken nao ‘t zwarte water daor veur eur en lachten neet meer. Dat arme Mieken!
“Zöwe nao huus hen gaon?” vroog Willem.
“Jao, dat lao’we maor doon,” zae Knelis.
Stillekes drogen ze eure iessteulkes nao huus hen.
Doo ze der kort bi’j wazzen, begonnen ze beide te liepene.
Treurig kwammen ze achter de deure hen.
“Wat is der gebeurd?’ vroog groomooder. “Inze Mieken…..,” snukten ze beide.
Meer konnen ze der neet uut kriegen.“Kom kom”, zae groomooder: “dat is nog zo slim neet”Hoo kon ze dat toch zeggen?
Maor opins zae Willem: “Kiek is!”Hee wees nao den brandhook.
“Daor lig e!” reep Knelis. Jao, daor lag Mieken.
Hee was, zonder dat de jonges het emarkt hadden weer op ‘t dreuge kroppene en hard nao huus hen elopene.
Noo lag e daor in den brandhook umme zich weer te laoten opdreugen.
De tweelinge dreugden de träone af.

Meester G.J.MeinenGeb: 09-08-1881 Corle Ovl: 05-04- 1934 Winterswijk

Lees verder