Henk Beernink 35 jaar

BEERNINK                      35 jaar
Roepnaam: Henk
Voornamen: Hendrik Dirk Jan
Geboren:03-02-1910 te Lichtenvoorde
Overleden:08-02-1945 te Zwolle
Begraven: Gem. Begraafplaats Kranenburg te Zwolle, Vak A No.14
Ouders: Evert Jan Beernink (05-05-1880 te Aalten-overl.21-08-1971 te Winterswijk) en (getr.25-05-1906 te Winterswijk) Hendrika Slijtermeilink (03-04-1886 te Vorden- overl.25-08-1974.te Winterswijk)
Partner: Hendrika Alberta te Riet  (24-08-1913 te Eibergen-overl.14-04-1992 te Zwolle)
Trouwdatum: 21-05-1938   te Winterswijk 
Beroep: Telegraafwerker NS
Woonadres: Morgenzonweg 38 (1916-1939) te Winterswijk
Groep: Verzet
Monument:
Erelijst van Gevallenen 1940-1945, pag.786 no.9
Verzetsherdenkingskruis:  25-07-1952
Medal of Freedom with Bronze Palm:21-10-1946
Yad Vashem : nr.9140: 2000

Henk Beernink werd in 1910 te Lichtenvoorde geboren en verhuisde op 6 jarige leeftijd naar Winterswijk. In 1938 trouwde hij te Winterswijk met Hendrika te Riet uit Eibergen en samen verhuisden zij in 1939 naar de Harculosestraat  6 te Zwolle. In Winterswijk woonden zij aan de Morgenzonweg 38 en Henk Beernink – opgegroeid en gehuwd in Winterswijk- was evenals zijn vader werkzaam bij de spoorwegen. 

In Zwolle ging Henk in 1939 aan het werk als telegraafwerker bij de Ned..Spoorwegen.
In 1940 werd hun dochtertje Rineke geboren.
In de oorlog was hij de leider van de verzetsgroep ‘De Groene’, die bestond uit een kern van twintig man. Ook Beernink’s vrouw was actief in het verzet. De groep heeft honderden mensen geholpen. 

Henk Beernink is doodgeschoten bij een inval van de Duitsers in het Katholieke ziekenhuis te Zwolle op 8 februari 1945.

Op 8 februari 1946 werd de naam Harculosestraat gewijzigd in Beerninkstraat.

Henk Beernink (1910-1945)  
Hendrik Dirk Jan Beernink begon in Zwolle zijn eigen verzetsgroep en verleende waar de verzetsgroep  maar hulp kon bieden haar medewerking. 

De verzetsgroep bestond uit vervalsers van papieren, KP-ers, verzorgen (verstrekken van bonkaarten) van onderduikers, makers en verspreiders van het verzetskrantje enz.enz.
Een groot leider was hij niet, maar wist altijd wel de juiste mensen om zich heen te vinden voor zijn verzetsgroep.

Ook thuis bij Henk Beernink waren altijd volop activiteiten van de verzetsgroep, waarbij zijn vrouw Riek Beernink-te Riet zijn rechterhand was. Nooit was iets een probleem. Eeters, slapers en altijd een komen en gaan van mensen. 

In het najaar van 1942 kreeg de verzetsgroep nieuwe impulsen door contacten van Henk met plaatsgenoot Arie Bijl, welke werkzaam was voor de OD en tevens voor de Landelijke Organisatie van Onderduikers (van ‘Tante Riek’) 
Nu ging de verzetsgroep ook werkzaamheden verrichten voor deze groep. 

Henk verscheen daardoor steeds minder op zijn werk bij de NS, maar problemen leverde dit niet op, want zijn chef liet het verzuim oogluikend toe. 
Later kwam Henk helemaal niet meer op zijn werk, want het verzetswerk eiste al zijn tijd op.

Op 28 april 1943 werd Arie Bijl gearresteerd en ging Henk Beernink, opererend onder de schuilnaam ‘De Groene’ door met zijn verzetswerk.
Moest Henk soms zelf ook onderduiken dan deed hij dat bij ‘Moeder Overste’ van het RK Ziekenhuis te Zwolle.

Vrijwel alles werd aangepakt. Joodse onderduikers die geholpen moesten worden (zelf heeft Beernink en zijn vrouw een jaar lang joodse onderduikers in huis gehad, welke de oorlog overleeft hebben), voorvluchtige piloten die ondergebracht moesten worden, het maken en verspreiden van de illegale verzetskrant en geld inzamelen voor financiering onderduikers.

Er werd samengewerkt met andere illegale groepjes, maar ook zelfstandig werkzame individuen.
Alle werkzaamheden hield Beernink hierbij in eigen hand.

Beerninks netwerk bestond uit een kring van goed geïnformeerden, die wisten wat er gedaan moest worden en waarom, met daaromheen mensen die alleen opdrachten uitvoerden, zonder de achtergronden ervan precies te kennen. Hoewel Beernink als leider binnen zijn groep vrijwel onomstreden was, trad hij niet directief op. Delegeren lag hem kennelijk niet. 

Altijd als er een opdracht kwam was het: ‘We zitten met dit probleem, wat zullen we eraan doen? Overvallen op distributie-kantoren, sabotage’s. Niets was te gek.

Najaar 1944, met de bevrijding in het zicht, nam de nonchalance en de drang tot gewapend optreden bij de ‘doeners’ onder Beerninks medewerkers toe. Tot die tijd was alles nog goed gegaan. Zwolle was een stad vol Duitsers geworden en waakzaamheid zou zeker geboden zijn.

In augustus 1944 voerde hij met KP-leider Andries Kalter besprekingen over ‘aanschaf’ van wapens. Deze wilde hier echter niet aan meewerken, i.v.m. de reputatie van ‘De groene’, als ‘wilde actie doeners’.

En dat gebeurde nog wel eens. Op Dolle Dinsdag 5 september 1944 werd de Radio-distributiedienst overvallen en las Henk een boodschap voor op de radio:
‘Leve de Koningin, Leve het Vaderland’. Velen in Zwolle dachten toen de stem van Prins Bernhard te herkennen. Echter de vrijheid was nog niet daar en was de boodschap erg voorbarig. 

De meest geruchtmakende actie van ‘De Groene’ was op 2 oktober 1944 de overval op het Huis van Bewaring in Zwolle. Drie medewerkers van Henk, waren nml.bij een razzia gearresteerd en opgesloten in het Huis van Bewaring. Uit angst dat zij zouden gaan ‘praten’, werd besloten een overval te beramen om hen te bevrijden. 

De directeur van de gevangenis had hen informatie verstrekt omtrent de situatie aldaar. 
Van een andere verzetsgroep werden Duitse uniformen verkregen. 

Op 2 oktober 1944 rijden zij ‘s middags om 13.00 uur naar het Huis van Bewaring
Vier personen, waarvan drie in Duits uniform en een in burgerkleding als zogenaamde gevangene welke zij kwamen afleveren.

Met hulp van binnenuit van Nederlandse gevangenis bewakers was de hele actie in drie minuten gedaan. Een Duitse bewaker, welke helemaal verdiept was in het plaatjes kijken in de voor mannen zo bekende boekjes, werd helemaal door de actie verrast. 

Echter de bevrijders vertrokken niet alleen met de drie gehoopte medewerkers, maar tevens nog met een extra gevangene. 
Iedereen wist veilig onder te duiken .

Echter op 8 februari, vlak voor het einde van de oorlog gaat het helemaal mis.
Het RK Ziekenhuis van ‘Moeder Overste’ was een toevluchtsoord van illegaliteit en tevens de lokatie van de geheime zender. 

Om 10.30 werd er een inval gepleegd door de Duitsers. Henk Beernink zelf komt op dat moment net aan fietsen, zonder dat hij in de gaten heeft wat er gaande is. Zodra Henk Beernink door heeft wat er zich afspeeld, besluit hij rustig te vertrekken. Bij de uitrit stonden twee Duitsers in uniform en ‘door de angst’ dat Henk een pistool trekt, wordt hij resoluut op dat moment doodgeschoten.

Op dat moment weten zij nog niet wie Henk is. Later wordt pas bekend dat zij de grote leider van de verzetsgroep ‘De Groene’ hebben gedood. 
Henk’s vrouw Riek, die in de buurt was, vernam snel dat het om haar man ging en besloot samen met haar dochter te vluchtten op de fiets naar familie in Neede.

Henk Beernink’s ouders krijgen op 16 februari 1944 in Winterswijk Ds. A.G.Kloots aan de deur met het bericht van Henk’s overlijden.
Henk Beernink werd op dinsdag 12 juni 1944 met militaire eer begraven op begraafplaats Kranenburg te Zwolle.
De gemeente Zwolle heeft hem geeerd door op 8 februari 1946 de straat waar hij aan woonde, de Harculosestraat, om te dopen in de Beerninkstraat.

Bronnen:
Coen Hilbrink. De ondergrondse: illegaliteit in Overijssel, 1940-1945. 1998
Wikipedia
Wim Scholtz, Winterswijk

Foto: Wim te Riet

Foto: Rinus Visscher