BERICHTEN 1940-1945 GERELATEERD.

Het Rode Kruis hielp 82 Hollanders ontsnappen

29 MAART 1946, Nieuwe Winterswijkse Courant. Ingezonden
Herinneringen uit de bezettingstijd

21 Februari 1945. Triest koud weer.
Op het perron te Winterswijk staan enige bestuursleden van het Rode Kruis heftig te debatteren met een “SA Goldfasan” , begeleider van een transport Hollanders op weg naar Duitsland. De man weigert toestemming te verlenen om deze mensen te verzorgen.
‘Diese Leute sind alle Verbrecher und brauchen keine Verpflegung”
Eindelijk heeft het bestuur het pleit gewonnen en mogen wij ons het lot onze landgenoten aantrekken.
De “Verbrecher” zijn op 12 februari in Haarlem en Amsterdam bij een razzia van de straat opgepakt om ingezet te worden voor den ‘Endsieg’
Hun toestand is ellendig: 36 uur zonder eten en drinken in tochtige onverwarmde wagons. De meesten hebben dysenterie. Als de mensen smeken om water, raden onze artsen dat af en hebben wij binnen een half uur hete koffie en brood.
Plotseling vallen er schoten. Twee van de slachtoffers proberen te vluchten. Hun poging is te vergeefs.
‘Diese Leute bekommen heute gar nichts’ .
De verontwaardiging is algemeen.

Onze Rode Kruis meisjes zorgen echter dat ze een dubbele portie krijgen. Wij bewegen de Oberleutnant ons toe te staan, voor de verdeling van erwtensoep tegen 11 uur onze gehele hulpkolonne in te zetten en nu volvoeren wij het plan dat wij na het vallen van de schoten gezworen hebben:
‘Wij zullen ze een kans tot ontvluchting geven’

Alle helpers en helpsters zijn druk in de weer om den stakkerds van soep te voorzien. Sommigen van ons klimmen in de wagons, de gamellen worden aangegeven en ieder die wil kan onder achterlating van zijn bagage met een door ons verstrekte Rode-Kruisband, ingedeeld worden bij de ‘reserve’.
De soldaten worden door onze wild-enthousiaste meisjes aan het lijntje gehouden en als de pas gepromoveerde ‘Rode Kruis-man’ met zijn gamel of lepel uit de trein stapt, is het net echt.
Hij wandelt met enige van onze meisjes de Parallelweg op en buiten het gezicht der moffen, bij ’t Keizers, wordt de man overgenomen door de ordonnans.
De Rode Kruisband gaat terug naar de trein en het spelletje begint opnieuw.
82 van de 500 slachtoffers verkiezen de vrijheid boven de slavernij en worden door ons op de boven omschreven manier geholpen bij vrouw en kinderen te komen.

De achterblijvenden stomen tegen 4 uur hun onbekende bestemming tegemoet.
Klaarblijkelijk kennen ze de ellende van de Duitse kampen niet of waren ze te bang.
Een arts uit Amsterdam proberen wij nog over te halen te vluchten. Hij wilde echter alleen ‘legaal’ in vrijheid gesteld worden. Alsof dat mogelijk was.
Zou de man levend teruggekeerd zijn uit Duitsland?

Een musicus kon geen afstand doen van zijn viool en gaat met zijn viool de nameloze ellende tegemoet.

Dringend

VRIJDAG,29 MAART 1946, Nieuwe Winterswijkse Courant

Te Koop gevraagd: MOTORRIJWIEL
Wie helpt mij aan dit vervoermiddel voor het bezoeken van oorlogsslachtoffers, welke reeds zo lang op hun kunstledematen wachten?

J.B.Strals
Vert.Linden’s Orthopaedische Instrumentenmakerij te Rotterdam.
Misterstraat 6-1 Winterswijk

Bekendmaking!

VRIJDAG,29 MAART 1946, Nieuwe Winterswijkse Courant

Ondergetekenden delen het publiek mede, dat alle zaken in verband met het BEVRIJDINGSFEEST a.s. Zaterdag de gehele dag gesloten zijn,
uitgezondigd de bakkerszaken, deze zijn geopend tot 1 uur.
De gezamelijke Winkeliers en Ambachten

Harmonie

VRIJDAG,29 MAART 1946, Nieuwe Winterswijkse Courant

Zaterdag a.s. Aanvang 8 uur
Bevrijdings-Dansavond
Dansorkest Peters. Kaarten vanaf heden verkrijgbaar.

Cafe Flora

VRIJDAG,29 MAART 1946, Nieuwe Winterswijkse Courant

Zaterdagavond GEZELLIG DANSEN
Aanvang 7 uur Entree f 1,-

Wamelink

VRIJDAG,29 MAART 1946, Nieuwe Winterswijkse Courant

Hotel- Pension ‘Wamelink’ Bevrijdingsdag 30 maart
DANSAVOND van 8 tot 12 uur,waarvoor nog enkele kaarten a.d. zaal verkrijgbaar. Entree f 1,20.Versterkt Amusements-orkest Lammers
Zondag 31 maart DANSEN van 7 tot 11 uur.

Comité Bevrijdingsfeesten 1946

VRIJDAG 29 MAART 1946, Nieuwe Winterswijkse Courant

OFFICIEEL PROGRAMMA 30 MAART

9.00—9.30 uur: Klokluiden.
9.00 uur: Kranslegging bij ’t Monument.
9.15 uur: Kranslegging Geallieerde graven Kerkhof.
9.30 uur:
Opstellen op de markt en met muziek van Huppel en St. Jan afmars naar het Sportterrein aan de Morgenzonweg.
10—12 uur:
Sportdemonstraties (Handbal, Athletiek, Gymnastiek enz.).
11.45—13.00 uur:
Muziek-, Zang en Volkszang op de Wheme. Medewerkenden: W.O.V., Arb. Zangvereen.„Herleving”, Wintersw. Mannenkoor en Kerkkoor „Maarten Luther”.

Het publiek wordt verzocht de vaderlandse liederen begeleid door de muziek mede te zingen.

2.00—2.30 uur:
Plechtige ontvangst der Engelsen en aanbieding door Burgemeester Kneppelhout op het bordes van het Gemeentehuls van het Ereburgerschap aan Generaal Ross, benevens oorkonden aan Generaal Ross en Generaal Mathews.
De Engelsen arriveren om 1.30 uur o. h. parkeerterrein aan de Wooldstraat (t.o. Dr. Jagennk).
2.30 uur:
Mars der Engelsen naar het Sportterrein (Route: Jeugdkerkstr., Gasthuisst., Misterstr., Wooldstr., Willinkstr., Zonnebrink, Ratumsestr., Meddosestr., Wilhelminastr., H. Mulierweg, Morgenzonweg).
3 uur:
Militaire Ere-parade der Engelsen op het Sportterrein. (Vrije toegang voor iedereen).
18.30 uur:
Opstellen van Verenigingen bij het Gemeentehuis.
19.00 uur:
Optocht van Verenigingen met vaandels en vlaggen. Route: Gemeentehuis, wooldstraat, Willinkstraat, Zonnebrink, Ratumsestraat, Markt, Misterstraat, Gasthuisstraat, Wilhelminastraat, Meddosestraat, Markt.

Steekt allen de vlaggen uit en tooit U met oranje ! HET COMITÉ.

R.K.Ross Ereburger

ZATERDAG, 30 Maart 1946

Generaal-Majoor R.K.Ross, Winterswijks eerste ereburger

Na het zuiden des lands was Winterswijk een van de eerste plaatsen in Nederland, die na de oorlog werden bevrijd. De 53ste Royal Welsh Division was daar zeer nauw bij betrokken. Commandant van deze infanterie-eenheid was de generaal-majoor R.K.Ross. 
Hij had vanaf mei 1942 tot deze Division behoord, vanaf september 1942 als bevelhebber. 
Hij was een van de weinigen die vanaf de invasie in Normandië tot aan de bevrijding het bevel over hetzelfde legeronderdeel had gehad. 
De rol die deze militairen bij de bevrijding van Winterswijk hebben gehad, was voor de gemeente Winterswijk aanleiding om de commandant op zaterdag 30 maart 1946 het ereburgerschap aan te bieden. 

De plechtige ontvangst ’s middags van de Engelsen op het bordes van het gemeentehuis liep wat vertraging op doordat de zestig man sterke band door onvoorziene omstandigheden te laat arriveerde. Naast het gemeentehuis stond een erewacht van twaalf grenswachtsoldaten onder commando van opperwachtmeester Nieskes stram opgesteld.

Inmiddels kwam een detachement van de 53e Welsh Division aangemarcheerd, stram en correct, vergezeld van de regimentstak door een haag van padvinders en padvindsters, die de buitengewoon aardige attentie hadden om ze onder serpentines te bedelven, nadat in de Misterstraat de bewoners al een regen van confetti op hen hadden laten neerdalen. Dat waren dan de jongens die Winterswijk hadden bevrijd.
Ongeveer een derde deel van deze soldaten had aan de daadwerkelijke bevrijding deelgenomen, de anderen hadden op andere plaatsen in de Achterhoek geopereerd. Onder hen bevond zich de 20-jarige John Donovan uit Londen, de man die op bevrijdingsdag twee Duitse officieren, die met een revolver in de hand over de Vredenseweg raasden, onschadelijk heeft gemaakt.
Hij was van zaterdag op zondag de gast van de familie Monster aan de Groenloseweg.

Nadat de muzikanten waren gearriveerd, marcheerden zij met de regimentsbok voorop het plein op, waar op het bordes van het gemeentehuis de aanbieding van het ereburgerschap plaatsvond aan Major-General R.K.Ross, de eerste ereburger van Winterswijk. 
Burgemeester Kneppelhout hield daarna een rede in het Engels en overhandigde de generaal een gouden speld en oorkonde. 
Namens Generaal Mathews (die inmiddels commandant van de 53e Welsh Division was geworden) nam luitenant-kolonel Hammer eveneens een oorkonde in ontvangst.
Ross dankte daarna in het Engels. Tijdens de rondrit door het dorp werd de generaal door de bevolking toegejuicht. 
Vervolgens trokken de bevrijders naar het sportterrein waar ze voor een duizendkoppige menigte een militaire ereparade hielden.
De volgende dag bezocht de generaal zijn toenmalige hoofdkwartier – het woonhuis van de familie J.W.Nijenhuis aan de Kottenseweg.

Deze dag werd besloten met een optocht door het dorp. De manschappen kregen in het Feestgebouw, een “tea” aangeboden. 
Nadat bij deze gelegenheid het ontvangstcomite de generaal daarom had verzocht, stond deze toe dat een deel van de manschappen ’s avonds in Winterswijk mocht blijven.
Het werd bij het feestgebouw bijna een veldslag onder degenen die graag aan een Tommie gastvrijheid wilden verlenen. 

Eervol ontheven

9 APRIL 1946

De reserve-majoor van algemene dienst, de heer J.W.Zonnevylle is te rekenen vanaf 1 april 1946, eervol ontheven uit zijn indeling bij de staf Militair Gezag, onder dankbetuiging voor zijn aan de grensbewaking bewezen diensten.

Gedenksteen onthuld Meijerink

15 NOVEMBER 1946

Dinsdagmorgen j.l. had bij de NV Stoomweverij v.h. J.H.Meijerink & Zonen te Winterswijk een aangrijpende plechtigheid plaats.
In het bijzijn van het personeel werd door een der directeuren, de heer Engelsman een gedenkplaat onthuld ter nagedachtenis aan die werknemers, welke in de bezettingstijd door directe of indirechte oorlogshandelingen zijn omgekomen.
Voor deze plechtigheid waren eveneens de naaste familieleden van de slachtoffers uitgenodigd.
De heer J.W.Engelsman meomoreerde in zijn rede de moeilijke jaren welke achter ons liggen; de dwang die op ons werd uitgeoefend om onze landgenoten  in een politieke of geestelijke richting te dwingen, die ons van nature volkomen vreemd was; de arbeidsinzet, waarin duizenden en nog eens duizenden tegen hun wil werden gedwongen in Duitsland te werken. 

Het werd een ieder duidelijk, dat het masker door onzen gemeenschappelijken vijand was afgeworpen en dat hierop maar een antwoord mogelijk was; voor of tegen. 
Dat dit antwoord in woord en daad duidelijk heeft geklonken is voldoende gebleken. Voor de achterblijvende familieleden, moge het een kleine troost zijn, te weten, dat onze gevallen medewerkers bij ons in de herinnering blijven voortleven.

Op de steen, welke is aangebracht naast de ingang van de weverij staat gebeiteld:

Ter nagedachtenis aan onze medewerkers die ons ontvielen door de oorlog.1940-1945

J.Fintelman                    G.J.Vriezen
J.A.Pillen                        J.F.Deunk 

Na de onthulling werd een ogenblik van stilte in acht genomen, waarna de heer van Nijkerken als lid van de fabriekskern enige woorden sprak, terwijl de heer Miedema namens de bloedverwanten en personeel de directe dank bracht voor de nobele gedachte welke aan deze daad ten grondslag ligt.

33 Ambtenaren ontslagen

14 JULI 1947

Tijdens de bezetting zijn 33 ambtenaren ontslagen in verband met hun houding ten opzichte van de bezetter of weigering tot medewerking aan bezettingsmaatregelen. 
B en W stellen voor op grond van de wet rechtsherstel overheidspersoneel 1946, rechtsherstel te verlenen voor:
M.J.S.Busch Adriani , gemeente ontvanger
J.W.Baretta, hoofd openbare school O
J.v.d.Berg, onderwijzer openbare U.L.O.-school
J.B.Wilterdink,hoofd o.l. school M en 
D.J.Zwagerman, gemeente secretaris
Z.h.s. wordt aldus besloten

Gearresteerd

15 DECEMBER 1947, Nieuwsblad van Friesland

De 28-jarige Amsterdammer D., agent van politie te Winterswijk, is door de P.R.A. gearresteerd, beschuldigd van het ophalen van een groot aantal Joden tijdens de bezetting. Velen van deze lieden zijn niet levend teruggekeerd.

WINTERSWIJK Voor 12 jaar ontzet

14 MEI 1948

UITSPRAAK PERSZUIVERING.
De Raad van Beroep voor de perszuivering te ’s Gravenhage heeft heden uitspraak Gedaan op het hoger beroep van: J. M. van A, geboren te Amsterdam 22 September 1898, wonende te Winterswijk, tevoren hoofdredacteur, directeur en uitgever van de „Winterswijkse Courant .
De raad van beroep heeft de uitspraak van de commissie voor de perszuivering bevestigd, waarbij betrokkene is ontzet van het recht om bij een dagbladonderneming werkzaam te zijn in enige journalistieke of leidende niet-joürnalistieke functie voor de tijd van 12 jaar.

Uit Indië terug

21 MEI 1948, Tubantia

Van de woningen in verschillende wijken van Winterswijk woeien
Woensdag de vlaggen, terwijl smaakvol versierde woningen wezen op
vreugdevolle gebeurtenissen.
Deze vreugde gold de terugkeer van militairen uit Indië. die hier tegen half
zes ’s avonds per autobus arriveerden: t.w. J A. Dijk, Waliënstraat 99; M
Kappers. Groenloseweg 6; H. H. Gotink, 2e Gasthuisstraat 16; H. Kerkdijk. Weurden 26; A. Gijsbers, Groenloseweg 14; C. Bentsink. Woold K 100;
J.te Winkel. Miste B 14.

Ex-burgemeester Bos krijgt 4½ jaar

30 JUNI 1948, Tubantia

Het Bijzonder Gerechtshof te Arnhem deed hedenmorgen uitspraak in de zaak tegen dr. W. P. C. Bos, ex-burgemeester van Winterswijk, tegen wien de procureur-fiscaal een internering van 5 jaar had geëist.
Het Bijz. Gerechtshof legde aan dr.Bos de volgende maatregelen op:
Een internering voor de tijd van 4 jaar en 6 maanden met aftrek, zodat hij op 10 October 1949 in vrijheid wordt gesteld.
Voorts werd hij ontzet uit de beide kiesrechten voor de tijd van 15 jaar.

Homoepatisch dierenarts Dr. W.P.C.Bos

08 FEBRUARI 1949, Nieuwe Apeldoornsche Courant

Dr.W.P.C. Bos, Winterswijk

SPREEKUUR EN POLIKLINIEK APELDOORN: iedere Donderdag van 6-7 uur, Chr. Geurtsweg 47,
Telef. 3914.
Schriftelijke adviezen,Winterswijk
Plaatselijke consulten
Telef. Meddo 223.

Teruggave goederen Dr.Bos

01 MAART 1950, Nieuwe Winterswijkse Courant

Het is mij bekend dat verschillende personen in 1945 zich wederrechtelijk bezittingen van mij hebben toegeëigend (meubelen, tuinameubelement, huisapotheek, antiek, servies- en glaswerk, naaimachine, fornuizen, konijnenhokken, varken, kippen enz.) 
Ik verzoek deze lieden mij ten spoedigste de goederen, waarvan door de beheerder of het Ned.Beheersinstituut geen kwitantie als bewijs van betaling is afgegeven, terug te bezorgen. 
In het andere geval zal justitionele vervolging worden verzocht. Dr.Bos

G.en L.Venemans Onderscheidingen

Franse onderscheidingen voor Nederlanders
Hedenmiddag werden op het plein van de Willem Il-kazerne te Apeldoorn Franse onderscheidingen uitgereikt aan Nederlanders, die zich verdienstelijk hebben gemaakt bii het verzorgen van Franse krijgsgevangenen, die in de bezettingstijd uit Duitsland waren gevlucht.
Het merendeel van de Fransen kwam uit het kamp Bathorn bij Nordhorn en zocht zich via Denekamp. en de spoorlijn naar Hengelo een weg naar het vaderland. De Nederlanders, die de onderscheiding kregen voorzagen de vluchtelingen van kleren, voedsel enz. en hielpen hen op weg naar het Zuiden. Daar werden de krijgsgevangenen overgenomen door een Belgische organisatie. die hen naar Frankrijk doorstuurde.
Daaronder:
„Medaille de la reconnaissance francaise”.
G. Venemans, Winterswijk: L. Venemans, Winterswijk;

Watersnood Zeeland 1953 kreeg geld door Winterswijker

25 FEBRUARI 1953, Nieuwe Winterswijkse Courant

Mooi gebaar van ex-krijgsgevangene

In 1942 werd op een avond bij een landbouwer in Miste aan de deur geklopt. Toen de bewoners hem vroegen wat hij wilde bleek de man frans te spreken, hetgeen de landbouwer en zijn huisgenoten niet verstonden.
Hulpvaardig als ze waren, haalden ze gauw iemand die deze taal verstond en toen bleek dat de vreemdeling een Fransman was die gevlucht was uit een Duits krijgsgevangenkamp.

Natuurlijk werd de man geholpen. Men zorgde dat hij in Tiburg kwam en van daaruit ging het via Baarle nassau, Belgie weer naar huis.

De man, het was A. Bourdin, uit Ouzouer-le-marché, heeft deze hulp nooit vergeten.en ieder jaar stuurde hij aan de Winterswijker, die nu elf jaar geleden als tolk fungeerde een nieuwjaarsgroet.
In die brieven kwam steeds weer de dankbaarheid tot uiting voor de hulp die hem destijds was geboden.

Deze dagen kwam er weer een brief. Ook Bourdin had gehoord van de grote watersnood en hij verzocht het gironummer op te geven, waar hij fr. 5000 kon storten voor de slachtoffers.

In zijn brief schreef hij dat hij nu iets terug kon doen voor de hulp die hem elf jaar geleden in Winterswijk door hulpvaardige mensen was geboden.

Mussert niet tevreden

ZATERDAG 7 MAART 1992,Leeuwarder Courant

N.S.B. leider Mussert moet volgens een Eindhoven’s topambtenaar eens gezegd hebben dat hij over een paar NSB-burgemeesters  niet tevreden was: die van Winterswijk en Pulles uit Eindhoven.
Beiden hadden namelijk meer belang bij het welvaren van hun stad dan bij het uitdragen van de NSB-beginselen