Chronologie 1941

Duitsland blijft successen boeken in Europa

8 januari 1941:
Joden moeten zich laten registreren. Persoonskaarten krijgen een ‘ruiter’ met de J.

10 januari 1941:
287 Joodse ingezetenen. 42 van hen zijn vluchteling uit Duitsland.

Januari 1941:
NSB begint zich danig te roeren in Winterswijk.
Vanaf 25 januari 1941 zal verhoogde activiteit van colportage plaats gaan vinden.

1 februarie 1941:
Meester Wilterdink wordt door de bezetter gemaand beter toezicht te houden op anti-NSB gevoelens.

18 Februari 1941:
‘Mussertweek’
20 februari 1941:
Dr.Bos spreekt over Nat.Soc. Vrouwenorganisaties
21 februari 1941:
Dr.Bos spreekt over Agrarisch Front.
22 februari 1941:
W.A. gaat de straat op 14 rotten van 3 man= 42.
25 februari 1941:
Einde Mussertweek bij Cafe Piek (80 aanwezigen)

1 maart 1941:
Gradus Kobus wordt gearresteerd en overgebracht naar Arnhem.
Wordt echter dezelfde dag weer vrijgelaten.

8 maart 1941:
Stenen vliegen door ruiten bij smid Blekkink in Corle.

12 maart 1941:
Joodse zaken moeten een niet Joodse ‘Verwalter’ aanstellen.

21 maart 1941:
Aangifte Dr.Bos van dezelfde dag dat Meester te Kulve met kinderen demonstratief langs Raadhuis lopend, zingend ‘Wij willen Holland houden’
Dr.Bos is boos dat geen burgemeester of inspecteur naar buiten is gekomen.
Agent van Drie, aanwezig heeft ‘geen gezang gehoord’
Meester te Kulve wordt om 12.00 uur gehoord en beloofd beterschap.

6 april 1941:
Burgemeester Kneppelhout wordt gearresteerd i.v.m. opdracht aan politie van het verwijderen pamflet aan de kerk. Vanuit cafe Kronenhuis wordt dit waar genomen.Hij wordt geschorst als burgemeester. Gevangen 5 wkn. daarna gijzeling in St.Michielsgestel to kerstmis 1942.

16 april 1941:
W.A.mars. Politie moet groep begeleiden. Na afloop samenkomst Cafe Piek.
20 april 1941:
Vlaggen ter ere verjaardag Hitler. Politie moet oog in zeil houden dat vlaggen niet worden vernield. Politie schuift dit af op marechaussee.
20 april 1941:
‘Verjaardagsfeest’ bij Cafe Beskers.
Aanwezigen: Dr.Bos- Reeser
21 april 1941:
Miste- Dr. Bos spreekt over “De nieuwe orde”.
Op de vraag of de Nationaal Socialisten de inval van de Duitsers goedkeuren amtwoord hij:
“Geen enkel Nationaal Socialist zal ooit goedkeuren, dat het nationaal socialisme moest gebracht worden door oorlogsgeweld. Wie zich evenwel terdege rekenschap heeft gegeven van de geografische ligging van Nederland, kon voorspellen dat moest gebeuren wat gebeurd is. Bovendien is nog nimmer komen vast te staan, of ook andere landen niet het plan hebben gehad ons land binnen te trekken’

‘Als de regering geluisterd had naar de stemmen van Landbouw en Maatschappij en Mussert, waren zeer waarschijnlijk de treurige dagen van mei aan Nederland voorbijgegaan’
‘Er was een vrij groot aantal belangstellenden’ schrijft de pro-krant.
Meerdere buurstchappen worden aangedaan.

21 april 1941:
Mr.J.Voorink wordt door Commissaris der Koningin benoemd tot wnd.burgemeester. Voorink is niet pro-Duits. Dit had te maken met eerder overleg indien eeen wnd.burgemeester nodig was.

27 april 1941:
Dr.Bos voelt zich beledigd door plaatselijke meubelhandelaar een dag ervoor. Deze zou in zijn zaak aan een client hebben verteld:
‘Reeser en Bos, ophangen dat soort mensen, Trouwens de plaats, waar zij zulle hangen, is al uitgezocht. Dr.Bos eist excuses, anders strafrecht.
Winkelaar biedt excuses aan.

April 1941:
Joden dienen radiotoestel in te leveren.

April 1941:
NSB: 499 leden

Mei 1941:
Vrije Joodse beroepen worden beperkt, zoniet onmogelijk

13 mei 1941:
Burgemeester Kneppelhout wordt ontslagen

21 Mei 1941:
Hitlerjugend en Jeugdstorm gaan collecteren. Politie-toezicht gewenst.
22 mei 1941:
Hemelvaartsdag: Filmvoorstelling partij-jeugd. Politie-toezicht gewenst.

Juni 1941:
Joodse bewegingsvrijheid wordt beperkt.

10 juni 1941:
Propagandvergadering NSB Cafe Piek

22 juni 1941:
Duitsland valt Rusland binnen.

24 juni 1941:
420 leden Comm.partij worden landelijk opgepakt .
Ook Gradus Kobus moest gearresteerd worden en overgebracht worden naar Arnhem. Tevens huiszoeking comm.geschriften.

25 juni 1841:
Gradus Kobus wordt overgebracht naar Arnhem.
Hauptscharfuhrer Becker.Daarnanaar Schoorl , daarna Amersfoort, daarna Neuengamme.

29 juni 1941:
Openluchtvergadering NSB Markt:
Sprekers: Johan te Winkel, Reeser en Duitser dr.Reible.- WA aanwezig.
Johan te Winkel: Ernstig woord tot bevolking
Reeser: Het Bolsjewisme- actueel i.v.m.inval Rusland.

Juni 1941: ir.B.de Hoogh moet zich melden in Den Haag bij bureau Seys Inquart en wordt per
10 juni 1941 ontslagen

Eind juni 1941:
Landelijk ontbinding van politieke partijen.

Juli/Augustus 1941:
V-campagne:
BBC-oproep overal in Europa V’s te plaatsen. (Victory)
Lichtenvoorde overal V’s, Winterswijk laat zich ook niet onbetuigd en vele V’s.
Als straf dienden de radio-toestellen ingeleverd te worden.
Duitsland, door Goebbels (propagandaminister) komt met tegen actie:
V’s = Victoria.
Ook in Winterswijk.

2 juli 1941:
Ouders en verzorgers worden via krant dringend gewaarschuwd kinderen geen vijandige opschriften te laten aanbrengen. Kan ernstige gevolgen hebben.

14 juli 1941:
Oproep voor leerlingen Duitse school door Schaffeld.

22 juli 1941:
V-actie van Duitsland wordt door Schaffeld aangekondigd.
Tegen aantal jongelui die anti-Duitse propaganda maken wordt proces-verbaal opgemaakt ,
23 juli 1941:
Jongelui worden ingesloten en dag later vrij gelaten.
Overal verschijnt de Duits V.

25 juli 1941:
Aangifte Dr.Bos vernielen kabelsabotage palen Meddo. Onderzoek levert geen resultaat Bij palen liggen oranje lappen met opschrift R.A.F. V. (Victory).

Augustus 1941:
Onderwijs wordt gescheiden in Joodse en niet-Joodse scholen.
Achterhoek twee streekscholen: Doetinchem 33 leerlingen, Winterswijk 28 leerlingen. (Winterswijk, Aalten, Groenlo en Dinxperlo)

21 augustus 1941:
Gemeenteraad wordt ontbonden (verplichting)
Burgemeester en drie wethouders blijven in functie.

30 Augustus 1941
Wederom plak- en schilder actie’s van beide zijden:
‘Oranje bolsjewist – ‘Oranje boven alle mensen (Herv.kerk)’
‘Duits is ons bloed. Heil Hilter onze groet (Joods kerkhof-spoorstraat)’
Hakenkruizen (Joods kerkhof-spoorstraat)

30 augustus 1941:
Grote vergadering NSB -onderwerp:
Dienstplicht mannelijke NSB-leden 18-40 jaar.
Slogan: ‘Als de leider roept, is het enigste bevel: Aantreden!’

Duits op lagere scholen wordt verplicht.

2 September 1941:
Duitse school (School L) geopend
40 Winterswijkse leerlingen en 100 uit omringende gemeenten.
Niet alle kinderen van Rijksduitsers volgeden de school.
Duitse school wordt gehuurd van de gemeente Winterswijk.
Synagoge, rabbijnhuis en de Joodse school worden verkocht door Alg.beheer Onroerende Goederen geconfiskeerde goederen Joden aan de gemeente voor f 5000,–
Hoofd der school Stein (de man ook uit Limburg)

September 1941:
Sabotage-daden tegen het Duitse regime in Twente. De bezetter gaat over op razzia’s op Joden.

3 september 1941:
Mevr.Reeser en zoon Feberwee doen aangifte van draaien bij inwoner van het Wilhelmus.
Ook Dr.Bos doet regelmatig aangifte’s van minachting van NSB-ers.

September 1941 Midden
Wederom schilderingen:
Joodse slager Blom- Wooldstraat en Bouman-Weurden.

20 september 1941:
Dr.Bos deelt mee dat zijn dochterje Truus is lastig gevallen door jongens.
Jongens laten pony van haar op hol slaan, kar slaat om. Met hoofd op trottoir gekomen. Politie doet onderzoek.Jongens HBS worden verhoord.
Daders worden echter niet gevonden.

26 September 1941:
Reeser maakt carrière binnen de partij.
-scholings-adviseur Ned.Volksdienst, district Geld.Achterhoek.
NVD Winterswijk heeft 220 leden, bijna allemaal partijgenoten.

Oktober 1941:
NSB 581 LEDEN.

8 oktober 1941:
19.15 uur: Opdracht komende nacht van SIPO om 33 joden, vlgs.lijst te arresteren.Dienen vlgd.morgen voor 12.00 uur naar de Willemskazerne in Arnhem gebracht te zijn. Indien geen transport, zorgt SIPO hiervoor.

9 oktober 1941:
02.30 uur:
Telefonisch wordt door politie medegedeeld dat geen van de 33 aanwezig was.

8? oktober 1941:
A.D.van Gelder ondergedoken, eerst bij Hans Wiggers, later de gehele oorlog in Meddo bij de fam.Storteler. Dr.Bos heeft advies onderduiken gegeven en wist van zijn verblijfplaats.

9 oktober 1941:
07.00 uur:
Overvalswagen met Duitse soldaten komen zelf.
Zes Joden worden gevonden en gearresteerd.
Harrie Gans, Anton A.van Gelder, Siegfried Hamburger, Heiman Philips, David Schwarz, Philip Slager.
Alle zes komen zij spoedig om in Mauthausen.

Oktober 1941
Nieuwe Winterswijksche Courant wordt verboden Winterswijksche Courant (v.Amstel) wordt tevens streekblad.

19 november 1941:
Dr.Bos deelt Feberwee mede dat fabrikanten zich onttrekken aan bewakings- en patroillediensten die zijn ingesteld. Met name lange Meijerink. Politie en wnd.burgemeester bepalen dat Meijerink niet in overtreding is.

13 december 1941:
10 jarig bestaan NSB-Utrecht.
In Kronenhuis (eigenaar Lize partij-lid) mogelijkheid toespraak Mussert op radio te beluisteren.
In Utrecht krijgen 38 Gelderlanders een ereteken van trouwe dienst, waaronder 5 Winterswijkers. (o.a. Reeser, H.te Winkel, W.Slotboom (raadslid)
Slotboom had vanuit zijn functie grote invloed op carrière plaatselijke leden.
Hij was geen vriend van Dr.Bos.

28 december 1941:
Crash geallieerd vliegtuig Vosseveld-Kottenseweg. (10.40 uur) 3 doden.

December 1941: NSB landelijk ong. 85.000 leden-6000 sympathisanten
(1,5% volw.bevolking)

12 december 1941: Mussert legt in Berlijn de eed van trouw aan Hitler af.